Podział majątku jest przeprowadzany najczęściej przez byłych małżonków po rozwodzie, bowiem dopóty dopóki trwa ustawowa wspólnota majątkowa (która powstaje wraz z zawarciem związku małżeńskiego) nie można dokonać podziału majątku wspólnego małżonków. Jednakże od tej sytuacji są wyjątki, mianowicie nawet w trakcie trwania małżeństwa małżonkowie mogą u notariusza lub w sądzie przeprowadzić rozdzielność majątkową (natomiast rozdzielność majątkowa z datą wsteczną może być przeprowadzona tylko w sądzie) co spowoduje rozwiązanie ustawowej wspólnoty majątkowej. Do zakończenia ustawowej wspólnoty majątkowej dochodzi również w razie ubezwłasnowolnienia i ogłoszenia upadłości jednego z małżonków czy też separacji.
Gdy przeprowadzenie podziału majątku jest już dopuszczalne, to warto pamiętać, że może on zostać przeprowadzony:
- w drodze umowy między stronami pod warunkiem, że w skład majątku wspólnego nie wchodzi nieruchomość (jeżeli wchodzi, to wtedy tylko i wyłącznie właściwy jest notariusz do sporządzenia umowy)
- u notariusza, gdy strony są zgodne co do tego co wchodzi w skład majątku wspólnego, jaką wartość przedstawiają poszczególne rzeczy oraz kto nabędzie jakie przedmioty – jeżeli strony nie będą się w stanie porozumieć co do każdej z tych kwestii, to notariusz odmówi sporządzenia umowy o podział majątku w formie aktu notarialnego;
- w drodze ugody przed mediatorem, która zostanie zatwierdzona przez Sąd;
- w sądzie rejonowym – nawet gdy strony są zgodne co do każdej kwestii, o której mowa powyżej, to i tak mogą skierować sprawę na drogę sądową, co jest znacznie tańszym rozwiązaniem niż u notariusza ale trwa zdecydowanie dłużej (przeważnie kilka miesięcy dłużej niż u notariusza).
Temat podziału majątku jest skomplikowany, z mojej praktyki wynika, że wiele osób posiada -wbrew swojemu przekonaniu – błędną wiedzę jakie prawa i obowiązki na nich ciążą w sprawie o podział majątku, a także podejmują działania, które nie są dla nich korzystne (głównie finansowo).
Sądem, do którego należy złożyć wniosek o podział majątku jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli ustawowa wspólnota majątkowa ustała przez śmierć jednego z małżonków właściwy jest sąd spadku (tzn. sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część). Jeżeli w chwili składania wniosku o podział majątku oboje małżonkowie już nie żyją,
to właściwy miejscowo jest sąd spadku tego z małżonków, który zmarł wcześniej, ponieważ to z powodu jego śmierci ustała małżeńska wspólność majątkowa. W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.
Kto może rozpocząć sprawę podział majątku ?
1) każdy z małżonków lub byłych małżonków,
2) spadkobierca małżonków, jeżeli małżeństwo ustało przez śmierć
któregoś z małżonków, bądź jeżeli któryś z małżonków lub oboje zmarło
po ustaniu wspólności ale przez złożeniem wniosku o podział majątku
wspólnego;
3) nabywców spadku lub udziału w spadku;
4) następców prawnych małżonka i ich spadkobierców, jeżeli małżonek
po ustaniu wspólności zbył swój udział osobie trzeciej;
5) wierzyciel, który w postępowaniu egzekucyjnym zajął roszczenie
o podział majątku wspólnego (art. 912 §1 KPC);
Przed podjęciem kroków w sprawie podziału majątku warto co najmniej skorzystać z porady prawnej u prawnika (radcy prawnego lub adwokata) w kancelarii prawnej, który rozwieje wiele wątpliwości, a także opowie na co zwrócić uwagę jak również wyjaśni czy czynności, które zamierza się podjąć są korzystnym rozwiązaniem.
