W przypadku całkowitego rozkładu pożycia małżeńskiego małżonkowie decydują się na rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód. Jedną z ważniejszych kwestii, które należy w następnej kolejności ustalić, jest ta dotycząca podziału majątku po rozwodzie. Jak to wygląda w praktyce i co warto wiedzieć na ten temat?
Jakie rodzaje majątków w małżeństwie wyróżniamy? Które podlegają podziałowi?
Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego warto dowiedzieć się, jakie majątki wyróżniamy. Mowa tutaj o trzech rodzajach, czyli o majątku osobistym żony, majątku osobistym męża oraz majątku wspólnym. O majątkach osobistych mówimy w przypadku dóbr, które zostały nabyte czy otrzymane przez każdego z małżonków jeszcze przed zawarciem formalnego związku.
Oprócz tego zaliczamy do nich też to, co mąż i żona nabyli w drodze darowizny albo dziedziczenia jeżeli spadkodawca lub darczyńca nie postanowili inaczej. W przypadku decyzji o rozwodzie podziałowi będzie podlegał majątek wspólny, czyli to, co małżonkowie nabyli po ślubie. Co ważne, istnieje pewien wyjątek od tej reguły. Czasami zdarza się tak, że jedno ze współmałżonków nabywa dobro, na przykład nieruchomość, która za zgodą drugiego małżonka, wejdzie wyłącznie do jego majątku osobistego.
Kiedy i jak można podzielić majątek?
Małżonkowie, którzy decydują się na zakończenie związku małżeńskiego, powinni wiedzieć, że podział majątku jest z reguły kolejnym krokiem po rozwodzie. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest sposób umowny, który ma miejsce w sytuacji, w której małżonkowie są w stanie się porozumieć co do tego co wchodzi w skład majątku, jaka jest jego wartość oraz kto i co ma otrzymać. Taką umowę należy zawrzeć u notariusza. Drugim przypadkiem jest podział sądowy, kiedy warto skorzystać z pomocy adwokata. Dochodzi do niego na skutek złożenia wniosku o podział majątku dorobkowego (wspólnego) do właściwego sądu rejonowego. Możemy wyróżnić trzy sposoby podziału majątku wspólnego:
- w naturze (może to być na przykład podział pieniędzy),
- przyznanie dobra jednemu z małżonków na wyłączną własność ze spłatą drugiej osoby,
- egzekucyjna sprzedaż rzeczy, której celem jest podział sumy uzyskanej ze sprzedaży pomiędzy małżonków.
Podział majątku a długi małżonków
Jednym z istotnych zagadnień przy podziale majątku wspólnego jest kwestia długów zaciągniętych przez małżonków. W przypadku majątku wspólnego długi, które zostały zaciągnięte na potrzeby rodziny, są uwzględniane przy jego podziale. Oznacza to, że odpowiedzialność za ich spłatę spoczywa na obojgu małżonkach. Długi osobiste, czyli te, które jeden z małżonków zaciągnął wyłącznie na swoje potrzeby, są spłacane z jego majątku osobistego i nie wpływają na podział majątku wspólnego. Rozróżnienie to jest kluczowe dla sprawiedliwego ustalenia obowiązków finansowych każdej ze stron.
Podział nieruchomości w praktyce
Podział nieruchomości, takich jak domy czy mieszkania, często budzi najwięcej kontrowersji. Sąd zazwyczaj dąży do tego, aby umożliwić fizyczne podzielenie nieruchomości, jeśli jest to technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione. W praktyce jednak często okazuje się to trudne, zwłaszcza w przypadku mieszkań. W takich sytuacjach sąd może przyznać nieruchomość jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego. Alternatywnie, jeśli żadna ze stron nie wyraża chęci przejęcia nieruchomości, możliwa jest jej sprzedaż i podział uzyskanej kwoty między małżonków.
Wpływ umów majątkowych na podział majątku
Umowy majątkowe, tzw. intercyza, mogą znacząco wpływać na przebieg podziału majątku. Intercyza pozwala małżonkom na wyłączenie wspólności majątkowej i wprowadzenie rozdzielności majątkowej. Dzięki temu każda ze stron zachowuje pełną kontrolę nad swoimi finansami i nabytymi dobrami, zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w jego trakcie. W przypadku rozwodu podział majątku ogranicza się wówczas do rozliczenia ewentualnych wspólnych inwestycji lub długów. Zawarcie intercyzy wymaga sporządzenia aktu notarialnego, co zabezpiecza interesy obu stron.
Zobacz również: Który sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy o rozwód?
