Przede wszystkim należy pamiętać, że postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku nie jest obowiązkowe, ale jest konieczne jeżeli chcemy stać się właścicielem lub współwłaścicielem ruchomości lub nieruchomości należącej dotychczas do zmarłego.
Pierwszą decyzją jaką należy podjąć jest to czy spadek chcemy przyjąć czy też odrzucić. Jeżeli chcemy go przyjąć, to może to być przyjęcie wprost (bez ograniczenia odpowiedzialności za długi) lub z dobrodziejstwem inwentarza (ponosi się odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku).
Powyższe oświadczenie można złożyć przed każdym notariuszem w Polsce lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku. Oświadczenia mogą być również składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, co nie jest zawsze równoznaczne z datą śmierci spadkodawcy. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Samo złożenie oświadczenia to za mało, aby stać się właścicielem lub współwłaścicielem ruchomości lub nieruchomości należącej dotychczas do zmarłego. Kolejny krok, to postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku lub sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza (w ostatnim przypadku u notariusza musza pojawić się wszyscy spadkobiercy, co nie rzadko trudno jest zorganizować).
Stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.
Aby rozpocząć czynności przed notariuszem wystarczy się tylko umówić w kancelarii notarialnej na wizytę a notariusz poinformuje jakie dokumenty należy mieć ze sobą. Z kolei aby rozpocząć postępowanie w sądzie należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku (wzory są dostępne w każdym sądzie, więc jego sporządzenie nie powinno stanowić większego problemu) oraz uiścić opłatę w kwocie 100 zł na rachunek bankowy sądu oraz 5 zł za wpis orzeczenia sądowego do rejestru notarialnego. Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, to dodatkowy koszt w wysokości 100 zł.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że dodatkową pomoc można uzyskać w kancelarii prawnej (u radcy prawnego lub adwokata) podczas porady prawnej który odpowie na wszystkie pytania jak również może sporządzić wniosek o stwierdzenie nabycia spadku oraz reprezentować w całym postępowaniu.
Spadek można nabyć albo na podstawie ustawy albo na podstawie testamentu. Jeżeli został sporządzony testament, to ma on pierwszeństwo, co oznacza, że najpierw sąd będzie badał czy osoba wskazana w testamencie jako spadkobierca (która ma otrzymać spadek) może być spadkobiercą i czy chce nim być na podstawie testamentu. Jeżeli będą przeszkody, aby spadkobierca mógł dziedziczyć na podstawie testamentu, dopiero wtedy wchodzi w grę dziedziczenie na podstawie ustawy czyli osoby, które mogą nabyć spadek wskazane są w kodeksie cywilnym.
Po wydaniu przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i jego uprawomocnieniu się spadkobierca ma jeden miesiąc, aby ujawnić się jako właściciel lub współwłaściciel nieruchomości (mieszkania, domu, działki) w księdze wieczystej oraz sześc. miesięcy, aby zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego (nawet jeżeli nie będzie musiał zapłacić podatku od spadku).
Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. Jeżeli kilka osób dziedziczy spadek a tylko jedna z nich chciałby stać się wyłącznym właściciel rzeczy wchodzących w skład spadku, to musi zawrzeć z pozostałymi spadkobiercami umowę o dział spadku. Dla bezpieczeństwa najlepiej zawrzeć ją u notariusza lub przeprowadzić postępowanie w sądzie o dział spadku.
Warto wskazać, że jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania o dział spadku.
Jak zawsze, w praktyce bywa różnie, zdarzają się komplikacje, które nie rozwiązane w właściwy sposób mogą spowodować szkodę. Warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej, bowiem wbrew pozorom sprawy spadkowe nie należą do najłatwiejszych. Moja kancelaria oferuje kompleksową pomoc rozpoczynając od porady prawnej poprzez sporządzanie pism oraz reprezentację w sądzie. Pełne dane kontaktowe znajdują się w zakładce kontakt.
