Nabycie spadku po zmarłej osobie to proces, który może przebiegać zarówno przed sądem, jak i przed notariuszem. W niniejszym artykule przybliżymy, jakie kroki należy podjąć w celu nabycia spadku, jakie dokumenty są wymagane oraz jakie różnice istnieją między postępowaniem sądowym a notarialnym.
W pierwszej kolejności należy przeprowadzić postępowanie w sądzie o stwierdzenie nabycia spadku lub u notariusza podpisać akt poświadczenia dziedziczenia – zarówno jeden, jak i drugi krok prowadzą do tych samych skutków, czyli wskazania, kto nabędzie (dziedziczy) spadek po zmarłej osobie oraz w jakim udziale (czy np. w całości lub ½ bądź ¼). Wysokość udziału zależna jest od liczby osób, które nabywają spadek. Różnica jest taka, że aby notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia, muszą się u niego stawić wszyscy potencjalni spadkobiercy. Brak choćby jednego z nich uniemożliwi podpisanie aktu. Gdyby taka sytuacja nastąpiła, pozostaje tylko i wyłącznie skierowanie do sądu rejonowego wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Jest wiele sytuacji, które mogą się wydarzyć w toku takiego postępowania sądowego, zatem warto skorzystać z pomocy prawnika (radcy prawnego lub adwokata).
W zależności od ilości spadkobierców oraz relacji jakie między nimi występują, wystarczającym może być przeprowadzenie jedynie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia. Natomiast jeżeli jeden ze spadkobierców chciałby się stać właścicielem całego majątku nabytego w spadku, to wtedy należy przeprowadzić dodatkowe postępowanie o dział spadku. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby przeprowadzić jednocześnie (w jednym wniosku złożonym w sądzie) postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku. Takie same zasady obowiązują u notariusza.
Jak przebiega proces działu spadku przed sądem?
Jeśli spadkobiercy nie są zgodni co do podziału majątku (spadkowego) lub istnieją inne spory, wówczas dział spadku odbywa się przed sądem. Proces ten rozpoczyna się od złożenia w sądzie wniosku o dział spadku. W takim wniosku wskazuje się wszystkie, które nabyły spadek po zmarłym (na podstawie orzeczenia sądu wydanego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku) oraz składniki majątku zmarłego.
Sąd, po przeprowadzeniu postępowania (a więc przesłuchaniu świadków i stron, przeprowadzeniu -ewentualnie- dowodu z opinii biegłego, zapoznaniu się z dokumentami stron dołączonymi w czasie trwania postępowania o dział spadku), stwierdza, w jaki sposób spadek zostanie podzielony. Dział spadku obejmuje nie tylko podział nieruchomości, ale także inne składniki majątku, takie jak ruchomości, środki pieniężne, przedmioty wartościowe. Zajmując się sprawami o dział spadku w Wałbrzychu uprzedzamy, że wbrew pozorom postępowania o dział spadku (podobnie jak postępowania o podział majątku i zniesienie współwłasności) nie należą do łatwych. Wymagają znajomości orzecznictwa sądowego, przebiegu procesu cywilnego oraz wielu przepisów prawnych zarówno regulujących tematykę działu spadku jaki i przepisy procesowe (a więc na jakich zasadach odbywa się postępowanie sądowe).
Jakie są korzyści z przeprowadzenia działu spadku u notariusza?
Alternatywą dla postępowania sądowego jest przeprowadzenie działu spadku przed notariuszem. W przypadku, gdy spadkobiercy są zgodni co do podziału majątku spadkowego (a więc co wchodzi w jego skład, jaka jest wartość poszczególnych składników majątku a także kto i który składnik chce otrzymać), notariusz może sporządzić akt notarialny, który ma taką samą moc prawną, jak postanowienie sądu. Jest to znacznie szybsza i prostsza procedura, jednak pod warunkiem, że między spadkobiercami nie ma rozbieżności w opisanych powyżej tematach.
Warto również zastanowić się nad zgodnym działem spadku przeprowadzanym w sądzie, a więc jeżeli spadkobiercy (czyli osoby nabywające spadek po zmarłym) są zgodne co do sposobu działu spadku i mogłyby skorzystać z usług notariusza, to mogą to samo zrobić w postępowaniu sądowym, które będzie znacznie tańsze niż usługi notarialne, bowiem opłata od wniosku o zgodny dział spadku wynosi 300 zł, inne opłaty (poza wynagrodzeniem prawnika) nie występują. Minusem takiego postępowania jest czas jego trwania – o ile u notariusza można wszystkie kwestie załatwić mniej więcej w tydzień, to w sądzie potrwa to kilka miesięcy.
Z pewnością mając przed sobą do przeprowadzenia postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i/lub dział spadku (czy również podział majątku lub zniesienie współwłasności, ponieważ przepisy są tutaj bardzo zbliżone) warto co najmniej skorzystać z pomocy prawnika (radcy prawnego lub adwokata) w formie porady prawnej.
