Wykonanie kary ograniczenia wolności ma na celu wzbudzenie w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego. Skazany ma obowiązek sumiennie wykonywać ciążące na nim obowiązki, a w miejscu pracy lub pobytu przestrzegać ustalonych zasad zachowania, porządku i dyscypliny.
Karę ograniczenia wolności wykonuje się w miejscu stałego pobytu lub zatrudnienia skazanego albo w niewielkiej odległości od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają za wykonaniem kary w innym miejscu.
Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na skazanego odbywającego tę karę wykonuje sądowy kurator zawodowy.
Sądowy kurator zawodowy w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia wzywa skazanego oraz poucza go o prawach i obowiązkach oraz konsekwencjach wynikających z uchylania się od odbywania kary, a także określa, po wysłuchaniu skazanego, rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia pracy, o czym niezwłocznie informuje właściwy organ gminy i podmiot, na rzecz którego będzie wykonywana praca.
W wypadku gdy skazany nie stawi się na wezwanie lub pouczony o prawach, obowiązkach i konsekwencjach związanych z wykonywaniem nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne oświadczy sądowemu kuratorowi zawodowemu, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy, kurator kieruje do sądu wniosek o orzeczenie kary zastępczej.
Powyższe stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy skazany nie podejmie pracy w wyznaczonym terminie lub w inny sposób uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności lub wykonania ciążących na nim obowiązków.
Gdyby doszło do sytuacji opisanej powyżej warto skontaktować się z prawnikiem (radcą prawnym lub adwokatem), aby poznać możliwości wyjścia z tej sytuacji obronną ręką, bowiem splot różnych wydarzeń mógł doprowadzić do skierowania wniosku przez kuratora o orzeczenie kary zastępczej.
Zmiana rodzaju, miejsca lub terminu rozpoczęcia pracy może nastąpić na podstawie decyzji sądowego kuratora zawodowego w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
Wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne może odbywać się także w dni ustawowo wolne od pracy i dni wolne od pracy u danego podmiotu, na rzecz którego jest ona wykonywana.
Jeżeli w stosunku do skazanego zatrudnionego, zamiast obowiązku wykonywania wskazanej pracy, orzeczono potrącanie określonej części wynagrodzenia za pracę, sąd przesyła odpis orzeczenia zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego, podając jednocześnie, na czyją rzecz mają być dokonywane potrącenia i dokąd powinny być wpłacane, a nadto wskazując, z jakich składników wynagrodzenia za pracę i w jaki sposób należy ich dokonywać.
Wypłacając wynagrodzenie skazanemu, potrąca się określoną w orzeczeniu część wynagrodzenia i bezzwłocznie przekazuje potrąconą kwotę stosownie do otrzymanych wskazań, zawiadamiając o tym sąd. Koszty związane z przekazywaniem tych kwot odlicza się od dokonywanych potrąceń.
Jeżeli względy wychowawcze lub stan zdrowia skazanego za tym przemawiają sąd może (ale nie musi) zmniejszyć orzeczoną liczbę godzin wykonywanej pracy w stosunku miesięcznym lub wysokość miesięcznych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, jednakże nie mogą to być wartości niższe niż wskazuje kodeks karny (potrącenie z wynagrodzenia nie mniejsze niż 10% lub nieodpłatna praca nie krócej niż 20 godzin miesięcznie).
ODROCZENIE KARY OGRANICZENIA WOLNOŚCI
Sąd może odroczyć wykonanie kary ograniczenia wolności na czas do 6 miesięcy, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.
Sąd odracza (obowiązkowo) wykonanie kary ograniczenia wolności w razie powołania skazanego do czynnej służby wojskowej, do czasu ukończenia tej służby.
Sąd może odwołać odroczenie wykonania kary ograniczenia wolności w razie ustania przyczyny, dla której zostało udzielone, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z odroczenia kary zgodnie z celem, w jakim zostało udzielone, albo rażąco narusza porządek prawny.
Na powyższe decyzje sądu przysługuje zażalenie.
PRZERWA W KARZE OGRANICZENIA WOLNOŚCI
Jeżeli stan zdrowia skazanego uniemożliwia wykonanie kary ograniczenia wolności, sąd udziela przerwy w odbywaniu kary do czasu ustania przeszkody.
Sąd może udzielić przerwy w odbywaniu kary ograniczenia wolności do roku w sytuacji, gdy natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.
Powołanie do czynnej służby wojskowej również jest podstawą do orzeczenia przerwy w karze.
Odwołanie odroczenia przedstawia się tak samo jak w przypadku odroczenia wykonania kary opisanego powyżej.
Na powyższe decyzje sądu przysługuje zażalenie.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może zmienić formę obowiązku wykonywania pracy, przyjmując 20 godzin pracy na cele społeczne za równoważne 10% wynagrodzenia za pracę; orzeczona praca nie może przekroczyć 40 godzin w stosunku miesięcznym.
Na postanowienie w przedmiocie zmiany formy wykonania obowiązku pracy przysługuje zażalenie.
KARA ZASTĘPCZA POZBAWIENIA WOLNOŚCI
Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, sąd zarządza, a jeżeli uchyla się on od świadczenia pieniężnego lub obowiązków, sąd może zarządzić wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. W razie gdy skazany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.
Jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.
W sytuacji opisane powyżej zdecydowanie warto skorzystać z pomocy obrońcy w sprawach karnych, którym może być radca prawny lub adwokat. Jego pomoc ma duże znacznie, bowiem może doprowadzić do braku konieczności odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności.
WSTRZYMANIE WYKONANIA KARY ZASTĘPCZEJ
Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności.
Na zarządzenie i wstrzymanie zastępczej kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie.
Moje doświadczenie pokazuje, że gdy mamy styczność z organami ścigania lub sądem jako podejrzany lub oskarżony zawsze należy skorzystać z pomocy obrońcy (radcy prawnego lub adwokata), bowiem tok postępowania może przybrać inną drogę, niż gdyby osoba taka występowałaby samodzielnie. Co najmniej warto skorzystać z porady prawnej, aby dowiedzieć się jak należy postępować.
