Toczące się postępowanie karne przeciwko konkretnej osobie nie zawsze musi zakończyć się wymierzeniem kary. Po spełnieniu przesłanek wskazanych w kodeksie karnym sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne na okres od roku do maksymalnie 3 lat i nałożyć pewne obowiązki. Nie ma ryzyka trafienia do zakładu karnego lub wykonywania prac społecznych.
Do warunkowego umorzenia postępowania karnego może dojść na wniosek prokuratora, który zamiast aktu oskarżenia kieruje do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania lub po przeprowadzeniu rozprawy sąd może warunkowo umorzyć postępowanie nawet jeżeli prokurator ma odmienne zdanie. W tej sytuacji warto pamiętać, że po wniesieniu apelacji przez prokuratora lub oskarżyciela posiłkowego sąd odwoławczy może skazać oskarżonego na karę więzienia, ograniczenia wolności (prace społeczne lub potrącanie wynagrodzenia) lub grzywnę.
Aby móc skorzystać z dobrodziejstwa jakim jest warunkowe umorzenie postępowania należy spełnić łącznie kilka przesłanek, mianowicie:
- wina i społeczna szkodliwość czynu nie może być znaczna;
- okoliczność popełnienia czynu nie może budzić wątpliwości;
- postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa;
- przestępstwo nie jest zagrożone karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Mimo spełnienia w/w przesłanek sąd może (ale nie musi) warunkowo umorzyć postępowanie karne. Znacznie ma tutaj obrona w sprawach karnych udzielona przez radcę prawnego lub adwokata, albowiem ten jako profesjonalny obrońca będzie miał znacznie większe szanse na przekonanie sądu do podjęcia decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania.
Najczęściej w praktyce warunkowe umorzenie postępowania karnego ma miejsce w sprawach dotyczących nietrzeźwego kierowcy, a więc jazdy pod wpływem alkoholu (powyżej 0,5 promila).
Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada (a więc obowiązkowo) na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę.
Warto również zwrócić uwagę, że sąd może (ale nie musi) nałożyć na sprawcę obowiązki polegające na:
1) informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby;
2) przeproszenia pokrzywdzonego;
3) wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby;
4) powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających;
5) poddania się terapii uzależnień;
6) poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji;
7) uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;
8) powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób;
9) opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym;
Ponadto może orzec świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2.
Warunkowo umorzone postępowanie karne podejmowane jest obowiązkowo jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany.
Z kolei sąd może (ale nie musi) podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby: 1) rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił przestępstwo inne niż umyślne;
2) jeżeli uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku;
3) nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody.
Jeżeli w/w okoliczności zaistnieją po udzieleniu sprawcy pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego sąd obowiązkowo podejmuje postępowanie karne, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.
Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Oznacza to, że do okresu próby wynoszącego od jednego roku do trzech lat należy doliczyć jeszcze 6 miesięcy.
Moje doświadczenie pokazuje, że w każdej sprawie karnej warto mieć obrońcę i powinno to nastąpić już od początkowej fazy, a więc od przesłuchania w charakterze podejrzanego. Zapewnienie przez obrońcę sprawiedliwego postępowania karnego może być finalnie pomocne przy decyzji czy postępowanie karne należy warunkowo umorzyć.
Dziś dobry obrońca, to nie tylko adwokat ale również radca prawny, który może być obecny na posiedzeniach i rozprawach jak również podczas przesłuchania przez Policję lub Prokuratora. Jako radca prawny świadczę kompleksową pomoc w sprawach karnych, wszelkie dane kontaktowe znajdują się w zakładce Kontakt.
