Radca prawny Patryk Łytko
Alimenty to systematyczne i obowiązkowe świadczenia najczęściej na rzecz członków najbliższej rodziny. Polegają one na dostarczaniu środków utrzymania i w miarę możliwości wychowania. Sprawy o alimenty najczęściej dotyczą niepełnoletnich dzieci, ale o alimenty mogą ubiegać się również dorośli. Posiadam bogate doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw i chętnie będę reprezentował zarówno osoby dochodzące alimentów, jak i osoby, które bronią się przed tym roszczeniem.
Alimenty na dziecko
Rodzice są zobowiązani do łożenia na niepełnoletnie dziecko bez względu na jego sytuację materialną. Obowiązek alimentacyjny ustaje dopiero w chwili, w której dziecko może się samodzielnie utrzymywać lub w chwili, gdy nie kontynuuje nauki, mimo że ma taką możliwość. Wysokość alimentów ustala sąd. W razie potrzeby można wnioskować o ich podwyższenie. Co ciekawe o alimenty można ubiegać się nawet jeżeli dwoje rodziców zamieszkuje wspólnie – nie jest do tego konieczny ani rozwód, ani separacja.
Alimenty na byłego małżonka
Alimenty na byłego małżonka mogą być przyznane w wyroku rozwodowym lub po rozwodzie. O alimenty może ubiegać się osoba, której nie przypisano winy za rozwód. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie także można obiegać się o alimenty. Warunkiem jest znalezienie się w niedostatku. Takie świadczenia są wypłacone nie dłużej niż 5 lat po rozwodzie. W szczególnych sytuacjach sąd ten okres wydłuża.
Alimenty dla innych osób żyjących w niedostatku*
Alimenty można pozyskać nie tylko od rodziców lub byłego małżonka, ale również od pozostałych krewnych, a także od osób przysposobionych, np. adoptowanych dzieci, ojczymów, macoch. Należy pamiętać o tym, żeby w pierwszej kolejności żądać alimentów od osoby spokrewnionej najbliżej, np. alimentów od dziadków można żądać dopiero wtedy, kiedy nie można uzyskać świadczeń od rodziców.
* W polskim prawie nie zdefiniowano jednoznacznie pojęcia niedostatku. Rozumiane jest to jako sytuacja, w której dana osoba nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb życiowych, np. zakupić jedzenia, opłacić mieszkania, kupić lekarstw. W przypadku procesów o alimenty ważne jest to, aby niedostatek nie wynikał z lekkomyślnego trybu życia lub unikania zatrudnienia – takie powództwa zostają oddalone.
Wysokość alimentów na dziecko zależy od potrzeb życiowych dziecka oraz od stanu majątkowego rodzica, który musi alimenty płacić, przy czym liczy się nie tylko sytuacja faktyczna, a możliwości zarobkowe danej osoby. Sąd ocenia jej wykształcenie, sytuację na rynku pracy, potencjalną pensję i na tej podstawie określa wysokość alimentów. Pieniądze pozyskane z alimentów muszą służyć zaspokojeniu potrzeb dziecka, nie mogą być wykorzystywane przez jednego z rodziców na cele prywatne, np. wakacje bez dziecka. Dlatego przy składaniu pozwu o alimenty należy dokładnie udokumentować wszystkie uzasadnione potrzeby życiowe dziecka oraz jednorazowe wydatki. Do takich potrzeb zaliczamy wydatki związane z nauką, leczeniem, jedzeniem, a także inne, np. uczestnictwo w zajęciach sportowych, wyjazdy na ferie zimowe i rozrywkę. Warto również złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania procesu. Dzięki temu alimenty będą przyznane również w trakcie postępowania sądowego o alimenty.
O podwyższenie alimentów na dziecko można wnioskować, jeżeli koszty związane z potrzebami dziecka uległy zwiększeniu. Może stać się tak w wielu przypadkach, np. jeśli dziecko zachorowało albo zaczęło chodzić do prywatnej szkoły. Konieczne jest posiadanie w tej sprawie dowodów, mogą to być potwierdzenia przelewów, faktury i zeznania świadków a w wyjątkowych sytuacjach również paragony. Oprócz tego należy wykazać, że pozwany ma możliwości zarobkowe, by zaspokoić potrzeby dziecka. Można to zrobić poprzez pozyskanie informacji od jego pracodawcy lub bezpośrednio z Urzędu Skarbowego. Pozew o zwiększenie alimentów należy złożyć do sądu odpowiadającego miejscu zamieszkiwania rodzica lub dziecka.
Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego to przestępstwo. Za niepłacenie alimentów grozi kara pozbawienia wolności do roku. Dotyczy to sytuacji, w której zaległości alimentacyjne są równe lub większe niż równowartość trzech świadczeń miesięcznych. Ściganie dłużnika alimentacyjnego następuje na wniosek pokrzywdzonego lub jego przedstawiciela bądź pełnomocnika (w przypadku dziecka będzie to rodzic lub prawnik). Ponadto niepłacenie alimentów grozi wszczęciem postępowania egzekucyjnego i windykacją.
Sprawy o alimenty nie należą do najłatwiejszych. Zdarza się, że osoby ubiegające się o alimenty zawyżają wskazane koszty. Jedynie skrupulatne działanie w obronie może doprowadzić do wykazania, że część kosztów jest za wysoka, a co za tym idzie, należą się alimenty w niższej kwocie. O ile w skali miesiąca zawyżona kwota zasądzonych alimentów może nie będzie porażająca, to już w skali roku i w ciągu kilku lat są to znaczące kwoty. Należyte przygotowanie do sprawy alimentacyjnej wymaga wiedzy, doświadczenia, a także skrupulatności i dbałości o standardy formalne. Ważne jest precyzyjne uzasadnianie wniosków i zgromadzenie niezbędnych dowodów. Obecność prawnika na rozprawie to dla klienta nie tylko wsparcie merytoryczne – udział radcy prawnego/adwokata w postępowaniu sądowym może przyczynić się do zmniejszenia ładunku emocjonalnego towarzyszącego sprawie. Moja kancelaria udziela kompleksowej pomocy prawnej klientom w sprawach o alimenty wraz z reprezentacją na rozprawach.